گفت‌وگوهای ویژه _ 15
طرح توانمندسازی نیروی انسانی نظام سلامت از سوی محققین دانشگاه علوم پزشکی ایران
استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران با اشاره به اینکه کلیدی ترین منبع نظام سلامت؛ نیروی انسانی توانمند و ماهر است، گفت: هرچه نیروی انسانی نظام سلامت توانمند شود خدمات باکیفیت بهتری ارائه داده و میزان رضایت افزایش می‌یابد و این مسئله برای ایجاد سیمای خوشایند نظام سلامت جهت اطمینان بیشتر جامعه کمک می‌کند.
322315.mp3
طرح توانمندسازی نیروی انسانی نظام سلامت از سوی محققین دانشگاه علوم پزشکی ایران
به نقل از روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی ایران، در راستای معرفی دستاوردهای تحقیقات تکمیل شده دانشگاه؛ پژوهشگران در قالب گفت‌وگوهایی به تشریح و تبیین این پروژه‌ها می‌پردازند که در قالب گفت‌وگوهای ویژه در وب سایت دانشگاه علوم پزشکی با هدف تبیین رسالت اطلاع رسانی اهداف هفت گانه دانشگاه علوم پزشکی ایران منتشر می‌شود.
در این زمینه دکتر سودابه وطن خواه در گفتوگو با روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی ایران به تشریح طرح تحقیقاتی با عنوان (تحلیل سیاست‌های آموزش و توانمندسازی منابع انسانی نظام سلامت ایران و ارائه راهکارهای سیاستی ) پرداخت که این گفتوگو از جنس سلامت پیش روی شماست.
_ با تشکر از جنابعالی با معرفی خود، سوابق علمی، پژوهشی، اجرایی و عملی و فعالیت‌های مرتبط با این پژوهش را بیان فرمایید
اینجانب دکتر سودابه وطن‌خواه هستم. بنده در سال‌های گذشته مدیر کل دفتر مدیریت منابع انسانی وزارت بهداشت بودم، همچنین در دانشگاه در سمت‌های مختلفی مانند مدیر تحول، نوسازی و مطالعات کاربردی، مدیر امور آموزشی و تحصیلات تکمیلی، رئیس دانشکده و مدیر گروه مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی حضور داشتم. همچنین در زمینه مدیریت، برنامه ریزی استراتزیک و منابع انسانی طرح‌های تحقیقاتی، پایان نامه و رساله‌های زیادی را کار کرده ام که نمونه آن، همین پژوهش و پژوهش‌هایی است که در آنها به ارائه الگو برای مدیریت منابع انسانی نظام سلامت پرداخته ایم.
_ دلیل اصلی شما برای انتخاب این طرح تحقیقاتی و پژوهشی چه بوده و چه کسانی در این تحقیق یاری دهنده شما بوده اند؟
وطن‌خواه: کلیدی ترین منبع نظام سلامت، سرمایه و منابع انسانی توانمند و ماهر است که بدون آنها ارائه خدمات درمانی و سلامتی با مشکل مواجه می‌شود، خطاهای پزشکی زیاد می‌شود و حتی به دنبال آن نارضایتی مراجعین و میزان شکایات از سازمان می‌تواند بالا برود، همچنین نظام سلامت یک سیستم بسیار پیچیده است که در آن از بالاترین مدرک تحصیلی مثل فوق تخصص داریم تا افرادی با سطوح تحصیلی پایین تر؛ بنابراین نیازها و انتظارات این افراد بسیار با یکدیگر متفاوت است ، هر کدام از این افراد وقتی، مهارت لازم را داشته باشند، در این صورت است که می‌توانیم به عملکرد بهینه و کارایی نظام سلامت امیدوار باشیم. مهمترین روش برای توسعه توانمندی‌های منابع انسانی، آموزش است، بنابراین با توجه به مواردی که عرض کردم اهمیت انتخاب این طرح برای ما روشن شد، این طرح برگرفته از رساله دکترای دکتر چوپانی است، همکارای زیادی نیز در انجام این پژوهش به ما کمک کردند، مشاور پژوهش، دکتر آیدین آرین خصال و تمام افرادی که در مصاحبه‌ها با دلسوزی شرکت
کردند و وقت گذاشتند، همچنین تیم داوری پژوهش که نظرات ارزشمند آنها برای توسعه کار خیلی مفید بود.
_ لطفا پژوهش تان را معرفی کرده و ویژگی و نوآوری آن را شرح دهید
وطن‌خواه: پژوهش ما با عنوان تحلیل سیاست‌های آموزش و توانمندسازی منابع انسانی نظام سلامت و ارائه راهکارهای سیاستی بوده که از این جهت که برای نخستین‌بار آموزش‌‌های ضمن خدمت کارکنان
نظام سلامت را از دیدگاه تحلیل سیاستی مورد بررسی علمی قرار داده و در نهایت راهکارهای سیاستی برای بهبود ارائه می‌دهد که نوآورانه بوده و از آنجا که نتایج این پژوهش می‌تواند برای
سیاست‌گذاران و تصمیم گیران حوزه منابع انسانی وزارت بهداشت کمک کننده باشد، در زمره طرح‌های اثرگذار به حساب می‌آید. پژوهش ما یک تحلیل سیاستی بود که از مدل مثلث سیاستگذاری (Policy Analysis Triangle) از سوی والت و گیلسون (1994;Walt and Gilson ) ارائه شده است، استفاده کردیم و سیاست‌ها را در چهار حیطه زمینه سیاست، فرایند سیاستگذاری، محتوای سیاست و ذی‌نفعان
سیاست بررسی کردیم.
در این پژوهش، ما ابتدا به تحلیل قوانین و اسناد بالادستی درخصوص آموزش و توانمندسازی کارکنان نظام سلامت پرداختیم، همچنین یک مطالعه مروری بر راهکارهای سیاست‌های آموزش و توانمندسازی کشورهای دیگر و همچنین یک مطالعه دامنه (scoping review) درخصوص روش‌های نوین آموزش و توانمندسازی نظام سلامت انجام دادیم، در ادامه با انجام مصاحبه‌های نیمه ساختار یافته بررسی وضع موجود سیاست‌ها در داخل کشور را مورد بررسی قرار دادیم و از نتایج مطالعات مروری و مصاحبه‌ها یکسری راهکارهای سیاستی استخراج کردیم، در نهایت با برگزاری پنل خبرگان راهکارها را نهایی شد.
_ آیا این پژوهش مرحله اجرا یا بهره برداری درآمده است؟
وطن‌خواه: بله، از نتایج این پژوهش تاکنون چهار مقاله استخراج شده است که یک مورد از آنها چاپ شده، دو مورد ترجمه شده و آماده برای چاپ است و یک مورد نیز در حال نوشتن و آماده سازی است. البته ما این امکان را هم داریم که در صورتیکه مدیران منابع انسانی نظام سلامت وزارت بهداشت مایل باشند، طی جلسه ای نتایج پژوهش را در اختیار آنها هم قرار دهیم.
_ این طرح پژوهشی چه مسائلی از مشکلات مردم بازخواهد کرد؟
وطن‌خواه: تاثیری که این پژوهش می‌تواند بر روی جامعه و مردم داشته باشد، از شاخص‌های اثرات نهایی (outcome, impact) است، یعنی ما از طریق این پژوهش، راهکارهایی را برای توانمندی و آموزش کارکنان نظام سلامت ارائه شده است که مسلما در آینده نتایج آن به صورت مستقیم بر دریافت کنندکان خدمات سلامتی از طریق دریافت خدمات درمانی باکیفیت می‌تواند تاثیرگذار باشد، از سوی دیگر هرچه نیروی انسانی نظام سلامت توانمند باشد و خدمات با کیفیت بهتر ارائه شود؛ می‌تواند میزان رضایت مراجعین را بالاتر ببرد و این امر بر ایجاد سیمای خوشایند برای نظام سلامت و همچنین اطمینان بیشتر جامعه به نظام سلامت که به نوعی وظیفه پاسخگویی نظام سلامت را نیز پوشش می‌دهد نیز کمک می‌کند.
_ انتظار شما از مسئولین و متولیان امور پژوهشی در زمینه حمایت یا توسعه فعالیت‌های مشابه چیست و چه راهکاری را پیشنهاد می‌کنید؟
وطن‌خواه: بحثی که وجود دارد این است که باید نتایج پژوهش‌ها به عمل تبدیل شود و تا زمانی که این اتفاق رخ ندهد، به طور عملی انجام پژوهش، فقط توسعه علم و تولید مقالات را در پی خواهد داشت، انتظاری که ما از مسئولین داریم این است که پژوهش‌ها را در راستای نیازهای واقعی و اولویت‌های پژوهشی سازمان‌ها هدایت کرده و ارتباط بین پژوهش و صنعت را هموار کنند، حتی از طریق انعقاد تفاهم نامه‌ها یا پروژه‌های همکاری مشترک، برنامه ای را برای شناسایی نیازهای پژوهشی صنعت سلامت و طراحی پژوهش‌ها بر اساس آن داشته باشند، تا در نهایت انجام پژوهش منجر به نتایج عملیاتی و
اصلاح فرایندها شوند. همچنین جلسات مشترک بین مراکز تحقیقاتی، پژوهشکده ها، دانشکده‌ها و سیاست‌گذاران نظام سلامت برای تبادل نظر و هماهنگی‌های بیشتر می‌تواند در جهت ایجاد طرح‌های اثرگذار و مورد نیاز نظام سلامت می‌تواند کمک کننده باشد.
_ اگر توضیح دیگری درخصوص برنامه‌های جاری آینده و اهدافتان دارید در خاتمه این گفت و گو بفرمایید.
وطن‌خواه: ما معلم و پژوهشگر هستیم و تا زمانی که بتوانیم برای نگرانی و اولویت‌های پژوهشی نظام سلامت تولید شواهد می‌کنیم و راهکار ارائه خواهیم داد. انشاا... که سیاستگذاری و مدیریت مبتنی بر شواهد هم در جای جای نظام سلامت، به خصوص در مسئولیت‌های اثرگذار و دارای قدرت تصمیم گیری بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد تا شانس موفقیت و ماندگاری تصمیمات و اثرگذاری آنها بر بهبود کارایی و بهره وری نظام سلامت آشکار شود.
پایان مطلب//
:
